Krapte arbeidsmarkt neemt toe, aantal banen op recordniveau!
De krapte op de arbeidsmarkt is in het eerste kwartaal verder toegenomen door de aanhoudende groei van het aantal vacatures en een verdere daling van het aantal werklozen. Het aantal banen nam toe met 127.000 naar een recordhoogte van ruim 11 miljoen. Experts noemen de huidige personeelstekorten "extreem".
Eind maart stonden er 451.000 vacatures open, 59.000 meer dan aan het einde van het vierde kwartaal, meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).. De toename overtreft het record van 392.000 vacatures van het vorige kwartaal. Er stonden afgelopen kwartaal 133 vacatures tegenover elke 100 werklozen, tegen 106 vacatures per 100 eind 2021.
Bij alle bedrijfstakken was meer werk. In de handel, zakelijke dienstverlening en zorg waren de meeste vacatures. Gezamenlijk zijn deze drie bedrijfstakken goed voor de helft van alle openstaande vacatures. Na een krimp in het vierde kwartaal van 2021, toen eind december nog een lockdown gold, groeide het aantal vacatures in de horeca het hardst. Met 112 vacatures op duizend werknemersbanen verdubbelde de vacaturegraad in deze sector. Niet eerder werd in een bedrijfstak een vacaturegraad gemeten van boven de 100.
Records
Het aantal werknemersbanen steeg tot een record van ruim 8,8 miljoen. Het aantal banen van zelfstandigen nam ook toe tot een record van dik 2,4 miljoen. Ruim een op de vijf banen is een zelfstandigenbaan.
Bij de uitzendbureaus kwamen er 57.000 werknemersbanen bij. Dat betekende een stijging van 7,6 procent, de grootste toename in de afgelopen 26 jaar. Door dit herstel is de uitzendbranche weer terug op het niveau van voor corona.
In het eerste kwartaal waren er 338.000 mensen werkloos. Dat is 3,5 procent van de beroepsbevolking. De werkloosheid bereikte hiermee een laagterecord, sinds de metingen per kwartaal vanaf 2003. Het onbenut arbeidspotentieel, waarin onder meer ook deeltijdwerkers die meer uren willen werken worden meegenomen, daalde met 75.000 tot 1,1 miljoen. Daarmee daalde het onbenut potentieel voor het zevende achtereenvolgende kwartaal.
Flexibel
Het CBS meldde daarnaast in samenwerking met TNO dat het aantal werknemers met een flexibele arbeidsrelatie in het eerste kwartaal is toegenomen ten opzichte van een jaar geleden. Vooral het aantal flexibele werknemers met relatief meer zekerheid, zoals mensen met een tijdelijk contract met uitzicht op een vast contract, was hoger, terwijl er juist minder oproepkrachten waren.
Het aantal werknemers met een flexibele arbeidsrelatie is nog steeds iets lager dan net voor de coronacrisis.
Beperkte vijver
Ondernemingen in de handel en logistiek waarschuwen dat consumenten rekening moeten houden met langere levertijden voor producten door personeelstekorten bij bedrijven. Ondernemersvereniging evofenedex, die voor duizenden bedrijven in Nederland belangen behartigt op het gebied van logistiek en handel, verwacht dat de krapte op de arbeidsmarkt de komende tijd verder toeneemt "in alle logistieke functies".
Volgens evofenedex bestaat het personeelstekort niet meer alleen in bijvoorbeeld de technieksector. "Het is nu in allerlei sectoren. Dat maakt het veel moeilijker. Iedereen vist in dezelfde, beperkte vijver."
Extreem
De huidige personeelstekorten in Nederland zijn volgens arbeidsmarktexperts "heel extreem". Krapte op de arbeidsmarkt komt vaker voor in tijden van een sterke economie, maar hoogleraar sociale zekerheid en economie Daniël van Vuuren noemt het huidige tekort "opzienbarend".
Volgens Van Vuuren, hoogleraar aan de Tilburg University, zijn er verschillende oorzaken voor het ernstige tekort aan personeel. Veel sectoren gingen tegelijker open na coronabeperkingen en hadden weer mensen nodig. Ook is de economie op een hoog niveau, durven consumenten weer geld uit te geven en is daardoor veel behoefte aan arbeidskrachten. Hij verwacht dan ook dat de personeelstekorten voor een deel vanzelf weer voorbij zullen gaan zodra de economie krimpt. "Bijvoorbeeld door de oorlog in Oekraïne of lockdowns in China."
Wel is het volgens hem zo dat relatief veel mensen de laatste tijd met pensioen gaan en dat er structureel steeds minder personeel beschikbaar is in verhouding tot de hoeveelheid kapitaal in de economie.
Krap
Arbeidsmarktdeskundige Rob Witjes van uitkeringsinstantie UWV omschrijft de situatie op de arbeidsmarkt als "krap, krapper, krapst". Hij denkt dat de vergrijzing met name in het vervoer, de zorg en het onderwijs voor minder personeel gaat zorgen. Werkgevers kunnen dat voor een deel zien aankomen en moeten zich hier beter op voorbereiden dan nu al gebeurt. Bijvoorbeeld door het promoten van opleidingen, open dagen houden of door functie-eisen te verlagen.
"De krapte is zodanig en in elke regio een feit, dat we in een alarmfase zitten", aldus Witjes. Volgens hem betekent dat dat werkgevers hun manier van personeel werven moeten aanpassen, door bijvoorbeeld te kijken naar het inzetten van mensen die al langer zonder werk zitten of "afwijzing op afwijzing" hebben gehad. "En bedrijven moeten niet altijd denken dat bepaalde mensen iets niet kunnen, maar ze gewoon uitnodigen om een dagje mee te kijken."